Badanie dna oka to jedna z najważniejszych metod diagnostyki okulistycznej, która pozwala lekarzowi ocenić stan siatkówki, nerwu wzrokowego i naczyń krwionośnych w oku. Jest szybkie, bezbolesne i dostarcza cennych informacji nie tylko na temat zdrowia oczu, ale także ogólnego stanu organizmu. Mimo to wiele osób wykonuje je dopiero wtedy, gdy pojawiają się wyraźne problemy ze wzrokiem. Tymczasem profilaktyka może uratować wzrok, a nawet życie.
Na czym polega badanie dna oka?
Badanie dna oka wykonuje okulista przy użyciu specjalistycznego sprzętu – oftalmoskopu, lampy szczelinowej z soczewką lub nowoczesnych kamer fundusowych. Aby uzyskać wyraźny obraz wnętrza oka, często stosuje się krople rozszerzające źrenice. Dzięki temu lekarz może dokładnie obejrzeć siatkówkę, plamkę żółtą, nerw wzrokowy oraz naczynia krwionośne. Samo badanie trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut.
Rozszerzenie źrenic może powodować czasowe pogorszenie ostrości widzenia i nadwrażliwość na światło, dlatego po badaniu zaleca się noszenie okularów przeciwsłonecznych i unikanie prowadzenia pojazdów przez kilka godzin. W placówkach takich jak Szpital LUX MED, badanie dna oka wykonywane jest zarówno w ramach diagnostyki chorób oczu, jak i badań profilaktycznych, często z możliwością archiwizacji obrazów i porównywania ich w czasie. Zobacz: https://szpital-gdansk.luxmed.pl/oferta/okulistyka/.
Jakie choroby można wykryć podczas badania dna oka?
Badanie dna oka pozwala rozpoznać szereg schorzeń okulistycznych, m.in.:
- zwyrodnienie plamki żółtej (AMD),
- retinopatię cukrzycową,
- jaskrę,
- odwarstwienie siatkówki,
- zakrzepy i zatory naczyń siatkówki.
Co więcej, zmiany widoczne w dnie oka mogą być pierwszym sygnałem chorób ogólnych. Przykładem jest nadciśnienie tętnicze, które powoduje charakterystyczne zwężenia naczyń, lub cukrzyca, objawiająca się mikrokrwotokami i obrzękiem siatkówki. Dzięki badaniu można też wykryć objawy stwardnienia rozsianego czy chorób autoimmunologicznych, zanim jeszcze zostaną potwierdzone innymi testami.
Dlaczego warto badać dno oka profilaktycznie?
Wiele chorób oczu rozwija się podstępnie, bez wyraźnych dolegliwości. Jaskra przez lata może nie dawać żadnych objawów, a nieleczona prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku. Podobnie retinopatia cukrzycowa – w początkowych stadiach nie powoduje bólu ani problemów z widzeniem, ale z czasem może skutkować trwałym uszkodzeniem siatkówki.
Regularne badania dna oka umożliwiają wykrycie choroby na etapie, gdy leczenie jest najbardziej skuteczne i pozwala zachować dobry wzrok. Dodatkowo u pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak nadciśnienie czy cukrzyca, kontrola dna oka jest ważnym elementem monitorowania skuteczności leczenia.
Jak często wykonywać badanie dna oka?
U osób zdrowych po 40. roku życia zaleca się wykonywanie badania profilaktycznie co 2-3 lata, a po 50. roku życia – raz w roku. Pacjenci z czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca, nadciśnienie, wysoki cholesterol czy rodzinne występowanie jaskry, powinni wykonywać badanie co najmniej raz do roku, a czasem nawet częściej – zgodnie z zaleceniem lekarza.
Warto pamiętać, że badanie dna oka bywa obowiązkowe przed niektórymi zabiegami, np. operacją zaćmy czy laserową korekcją wzroku, a także w przypadku nagłych objawów, takich jak błyski światła, nagłe męty w polu widzenia czy utrata fragmentu obrazu.
Czy badanie dna oka jest bezpieczne?
Badanie jest całkowicie bezpieczne, zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Może być wykonywane wielokrotnie w ciągu roku, jeśli istnieje taka potrzeba. Krople rozszerzające źrenice stosowane w trakcie badania mogą powodować krótkotrwałe zamglenie widzenia, ale nie wywołują trwałych skutków ubocznych. Przeciwwskazaniem może być jedynie alergia na składniki kropli – w takim przypadku lekarz wybiera alternatywną metodę diagnostyki.
Badanie dna oka jako część pełnej diagnostyki
Choć badanie dna oka dostarcza wielu cennych informacji, często stanowi tylko jeden z elementów kompleksowej diagnostyki okulistycznej. Może być uzupełnione o badanie pola widzenia, OCT (optyczną koherentną tomografię) czy pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Połączenie tych metod pozwala uzyskać pełny obraz stanu zdrowia narządu wzroku i zaplanować odpowiednie leczenie lub działania profilaktyczne.
